Strasburg, 7 lipca 2025r. 

Propozycja rewizji Prawa Klimatycznego - zapowiedź legislacyjna Komisji Europejskiej

2 lipca Komisja Europejska przedstawiła propozycję celu redukcji emisji na 2040 rok.

Propozycja jest rewizją obowiązującego Prawa Klimatycznego, które obliguje Komisję do przedstawienia celu na 2040. Komisja Europejska była zobowiązana do przedstawienia nowego celu już wcześniej niemniej m.in. przez wybory prezydenckie w Polsce i chęć Przewodniczącej von der Leyen do pomocy Prezydencji Polskiej, Komisja zwlekała z publikacją celu. W Radzie, państwa członkowskie również nie były jednomyślnie zastawione do nowego celu, część państw chciała wprowadzenia celu z wieloma elastycznościami dla państw członkowskich a na przykład Francja na tzw. otwartej prostej próbowała przesunąć datę publikacji celu.

Zgodnie ze wcześniejszymi zapowiedziami, Komisja zaproponowała cel redukcji na poziomie 90% w 2040 względem 1990.

Komisja wprowadza pewne ‘elastyczności’ w ramach osiągnięcia celu - proponuje aby państwa członkowskie na poczet redukcji emisji mogły wliczać inwestycje w państwach poza Unią, które przyczyniają się do redukcji emisji (np. inwestycje w OZE w Ukrainie). Państwa członkowskie będą mogły zaliczać te redukcje emisji od 2036 roku.

W cel na 2040 państwa członkowskie będą mogły zaliczać redukcje emisji w ramach tak zwanych stałych pochłaniaczy, czyli technologii wychwytujących CO2 np. bezpośrednio z atmosfery. Są to technologie, które nie są jeszcze dostępne na szeroką skalę i będą jedynie opłacalne przy bardzo wysokich cenach ETS.

Komisja zaproponowała również iż państwa członkowskie mogą wprowadzać elastyczności międzysektorowe, czyli jeśli jeden sektor zredukuje więcej emisji niż planowano, nadmiar ten może być zaliczony na poczet emisji w innym sektorze, który zredukował ich mniej.

Grupa EKR nie poprze celu redukcji emisji na 2040 rok.

Cel ten jest nierealistyczny do spełniania i bardzo kosztowny. Aby uzyskać ten cel, wszystkie sektory będą musiały znacznie zredukować emisji - w tym nie tylko sektory które dotychczas ponosiły znaczny ciężar polityki klimatycznej takie jak energetyka i przemysł, ale teraz również sektor rolnictwa, transportu oraz opadów będą musiały przyśpieszyć ograniczanie emisyjności.

Cel na 2040 na poziomie 90% bardzo nierównomiernie podzieli wysiłek redukcyjny dla państw członkowskich. W praktyce będzie to oznaczało, iż aby zredukować emisje o 90% do 2040 roku państwa członkowskie i wszystkie sektory będą musiały znacznie zredukować emisje, co będzie niezwykle kosztowne.

Carbon credits czyli możliwość inwestowania w redukcje emisji poza Unią i zaliczanie tych redukcji do celu na 2040 będzie korzystne dla dużych i bogatych państw członkowskich (np. Niemcy) które będą miały znaczne środki finansowe aby finansować takie działania poza Unią.

Propozycja Komisji bezpośrednio odpowiada na oczekiwania Niemiec, które już w swojej umowie koalicyjnej wpisały iż carbon credits powinny być odzwierciedlone w celu redukcji emisji na 2040 rok. W praktyce oznacza to iż Niemcy będą wolnieć redukować emisje i nadal używać paliw kopalnych a będą to kompensować inwestycjami w źródła zeroemisyjne poza Unią.

Cel redukcji na poziomie 90% wraz z przedstawionymi elastycznościami jego osiągniecia pokazuje iż jest to cel nierealny do spełniania. Komisja zaproponowała cel redukcyjny, które nie może być spełniony dlatego pozwala ona państwom na inwestycje poza Unią tak aby zredukować emisje poza.

Nie ma dokładnych analiz pokazujących skutki pakietu Fit for 55 na europejski przemysł, konkurencyjność, gospodarstwa domowe etc. a Komisja proponuje nowe cele, które nieodzownie będą wiązały się z rewizją Pakietu Fit for 55 tak aby był on jeszcze bardziej ambitny. Należy spodziewać się Pakietu Fit for 90, który dostosuje politykę unijną do nowego celu na poziomie 90% co będzie się wiązało na pewno z rewizja np. dyrektywy EU ETS.

Wraz z publikacją celu Komisja wprawdzie zaznaczyła iż nowy cel na 2040 rok powinien odzwierciedlać nowe wyzwania takie jak brak konkurencyjności europejskiego przemysłu, powinien również respektować zasadę neutralności technologicznej (tj. uwzględnienie wszystkich technologii redukujących emisji w tym energię jądrową) czy bezpieczeństwo dostaw. Niemniej jednak, publikacja nowego celu jasno pokazuje iż Komisja nie wyciągnęła lekcji z Pakietu Fit for 55 ani sytuacji w której obecnie znajduje się Europa, która boryka się z problemami związanymi z brakiem konkurencyjności, wysokimi cenami energii, nadmierną regulacją. Komisja Europejska pogrąża europejską gospodarkę forsując restrykcyjną politykę klimatyczną.